خاورمیانه پس از تحولات 2011 میلادی؛ بحران دولت ملی و نظم منطقه‌ای

author

Abstract:

خاورمیانه و به­ویژه جهان عرب از سال 2011 میلادی با دگرگونی و تحولات بسیاری مواجه شده است. این دگرگونی که از آن به «بهار عرب» و یا «بیداری اسلامی» تعبیر می‌شد، به جای ساخت دولتی نوین بر پایه­ی‌ یک نظم منطقه‌ای، با ورود متغیرها و عوامل متعددی چون گروه‌های تروریستی-تکفیری، پویش قومی کردها، پویش ترکیه در صحنه­ی بازی خاورمیانه، تلاش عربستان برای تغییر توازن قوا، دکترین اوباما و رقابت‌های منطقه‌ای، با موج نوینی از بحران و بی‌ثباتی مواجه شده که در نوع خود بی‌سابقه می‌نماید. مسیر حوادث نشان می‌دهد که خاورمیانه پس از این اتفاقات، از آشفتگی زیادی در سطوح مختلف (داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی) رنج برده و بخش زیادی از این آشفتگی نیز به مسأله دولت و بحران دولت ملی مربوط می‌شود. بر این اساس، این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به دنبال تبیین تئوریک چرایی این آشفتگی و بی‌ثباتی در خاورمیانه پس از تحولات 2011 میلادی بر آمده است. در این زمینه، با استفاده از رویکرد «مجموعه­ی امنیتی منطقه‌ای» و سطوح تحلیل (داخلی، منطقه‌ای و خارجی) مورد توجه این رویکرد، سعی دارد به صورت نظام­مند آشفتگی دولت‌ها، پویش‌های منطقه‌ای، الگوهای دوستی و دشمنی، رقابت‌ها و ساختار قدرت در منطقه را تبیین و تحلیل نماید.                              

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تغییرات سامانه نظم متأثر از تحولات خاورمیانه با تمرکز بر ژئوپلیتیک شیعه در سال 2011

Although the followers of Frankfurt school didn’t enter geopolitics domain directly, their theoretical subjects could lead to outline “critical geopolitics or resistance”. The basis of this new form of geopolitics concept is the confrontation with the official and dominant discourses . Accordingly, a perception of geopolitics concept can be proposed which is space-bound, as opposed to the class...

full text

تحولات خاورمیانه پس از بیداری عربی و راهبرد امنیتی اروپا در مقابل آمریکا (2018-2011)‏

فروپاشی اتحاد شوروی و شکل­گیری ساختار نوین قدرت در نتیجة تحولات آخرین دهة قرن بیستم و پویایی­های متعاقب آن در قلمرو نظام بین­الملل، بسیاری از کنشگران را بر آن داشته تا در جهت تضمین امنیت و بقای خود، راهبردهای امنیتی جدیدی را اتخاذ نمایند. اروپا به­عنوان یکی از بازیگران بین­المللی فعال از روند مزبور تأثیر پذیرفته و تلاش داشته تا راهبردهای امنیتی مقتضی را تعقیب کند. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد...

full text

رویکرد جمهوری اسلامی ایران در تحولات کشورهای خاورمیانه پس از 2011 (مطالعه موردی بحرین و سوریه)

تحولات جهان عرب پس از سال 2011 در حال دگرگون ساختن شرایط و ترتیبات سیاسی و امنیتی منطقه خاورمیانه است و این دگرگونی‌ها منافع و امنیت بازیگران منطقه‌ای و از جمله امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این تحولات که کشورهای مختلف منطقه از جمله مصر، بحرین، یمن و سوریه را در بر گرفته است، به‌رغم برخی ویژگی‌های مشترک و مشابه در هر یک از حوزه‌ها از مشخصه‌های خاص خود برخوردار است. با ...

full text

بررسی تحولات اندیشه دولت اسلامی نزد اخوان‌المسلمین از آغاز جنبش تا پس از انقلاب 2011 مصر

در اختیار گرفتن قدرت توسط اخوان‌المسلمین پس از انقلاب در مصر و داشتن نقشی مؤثر در تصویب قانون اساسی 2012 مصر موجب گردید موضوع اندیشه دولت اسلامی اخوان‌المسلمین مورد توجه محافل مختلف رسانه‌ای و علمی قرار گیرد. همین مسئله، انجام پژوهشی درباره این موضوع را ایجاب کرد. پرسش پژوهش حاضر این است که نظریه دولت اسلامی در اندیشه سیاسی اخوان‌المسلمین چیست و از آغاز تأسیس جنبش تا سال‌های نزدیک به انقلاب و پ...

full text

بازشناسی سیاست، جامعه و دولت در عربستان: 2011-2015 میلادی

کنکاش در ماهیت رابطه ساختار قدرت سیاسی و ارکان آن با جامعه یا نیروها و گروه­های اجتماعی، بحث محوری جامعه­شناسی سیاسی است. در این نوشتار، از چشم­انداز جامعه­شناسی سیاسی به تحلیل رابطه دولت و جامعه در عربستان پرداخته می­شود. پرسش پژوهش این است که چه رابطه­ای بین ماهیت دولت نئوپاتریمونیال عربستان و انقباض جنبش‌ها و قیام­های اصلاح­طلبی در وضعیت فعلی عربستان وجود دارد؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که دل...

full text

سیاست های راهبردی دولت اوباما بعد از تحولات درون سیستمی منطقه خاورمیانه با محوریت انقلاب های مردمی 2011

The occurrence of Islamic awakening in 2011, the most important part of the Muslim world and the continuing protests in Saudi Arabia, Jordan, Bahrain and likely to spread to other Arab countries in the past caused the disorder, and the powers of regional, inter-regional and trans is regional. How America in creating new security arrangements in the Middle East in the light of revolutionary deve...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 12

pages  71- 105

publication date 2018-03-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023